بررسی حقوقی ابداعات قانون حمایت خانواده 91 و آثار آن

با عنایت به نقش و جایگاه ویژه نهاد خانواده در نظام حقوقی و تربیتی اسلام و با اذعان به وجود برخی کاستی ها و نواقص در قوانین موجود حاکم بر نهاد خانواده، ضرورت بازنگری در قوانین گذشته و تصویب قانونی که تا حد امکان مشکلات موجود را مرتفع نموده و نسبت به تنگناهای احتمالی آینده نیز پاسخگو باشد، به خوبی احساس می شد. بدین جهت قانون حمایت خانواده جدیدی در اسفند ماه سال 1391 تصویب شد. برای جلوگیری از قضاوت های سلیقه ای و قوانین پراکنده، موادی در این قانون گنجانده شد تا روند دادرسی را تسهیل بخشد. این قانون، علاوه بر رفع اشکالات قوانین گذشته، پیشنهادهای جدیدی در راستای استحکام خانواده بیان می نماید. مزایایی همچون ثبت ازدواج موقت، رسیدگی به تمامی دعاوی خانوادگی به وسیله قضات متعدد، امکان طرح دعوی در محل اقامت زوجه، عدم الزام به رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی، معافیت از پرداخت هزینه دادرسی نسبت به مددجویان سازمان بهزیستی و کمیته امداد، الزام به حضور قاضی مشاور زن یا مرد، ممنوعیت حضور کودکان در دادگاه خانواده، تعیین حقوق وظیفه و مستمری، احیاء نهاد نامزدی و خسارت ناشی از بر هم زدن آن، ایجاد مراکز مشاوره و.....اهداف تصویب این قانون، ارزشمند و ستودنی است اما در کنار مزایای غیر قابل انکار این قانون، ایرادهایی اساسی نیز بر آن وارد است که نمی توان آنها را نادیده گرفت. ایرادهایی همچون، نسخ نشدن قانون حمایت از خانواده سال 53، عدم تدوین آئین دادرسی برای قانون حمایت خانواده، تضعیف نهاد مهریه و ضمانت های قانونی مقرر، ترویج عملی تعدد زوجات و نهاد ازدواج موقت و تعدیل و حذف الزامات قانونی مقرر نسبت به قوانین قبلی، دوگانگی در الزام یا عدم الزام دادگاههای خانواده در رعایت تشریفات قانون آئین دادرسی مدنی، این قانون را به یکی از حساس ترین قوانین دوران حاضر تبدیل نموده است. در این نوشتار به تفاوت قانون حمایت خانواده جدید با قوانین گذشته، نوآوری هایی که این قانون در زمینه نکاح، طلاق ،حضانت ، مهریه، صلاحیت دادگاه خانواده و... به همراه داشته، همچنین به آثار حقوقی که نوآوری های این قانون بر نهاد خانواده خواهد داشت، می پردازیم.